a a a
2017-11-27

Źródła do radomskiego prawosławia z okazji 180. rocznicy wyświęcenia cerkwi

22 października 2017 r. minęło 180. lat od wyświęcenia pierwszej cerkwi prawosławnej w Radomiu. Z tej okazji lubelski historyk, dr Stefan Dmitruk, opracował źródła do dziejów radomskiego prawosławia. 

Pierwszym z nich jest wykaz kleru prawosławnego posługującego w radomskich świątyniach od 1837 r. Spis obejmuje proboszczów, wikariuszy, diakonów, katechetów. Opracowanie powstało na bazie książki ks. Jarosława Antosiuka (obecnie proboszcz parafii prawosławnej w Krakowie; w latach 2000 - 2004 niósł posługę w Radomiu jako diakon, a następnie wikariusz) pt. Radomskie prawosławie (wyd. Radom 2004). 

Drugim materiał to "Sprawozdanie Cerkiewno-Parafialnego Komitetu Opiekuńczego w Radomiu za 1889 r.".Dokument w języku rosyjskim opublikował periodyk prawosławnej diecezji chełmsko-warszawskiej - „Холмско-Варшавский Епархиалный Вестник” (rocznik: 1890, nr 7, s. 107 - 108). Źródło uzupełniono o przypisy waloryzujące tekst i mające charakter wyjaśniający. Materiał źródłowy poszerza wiedzę dotyczącą działalności dobroczynnej społeczności prawosławnej w Radomiu. Warto zaznaczyć, że tłumaczenie źródła jest kontekstowe z zachowaniem specyficznego, chaotycznego i trudnego do opracowania stylu nieznanego z imienia autora raportu.  

Trzecim, ostatnim, materiałem są indeksy genealogiczne utworzone na bazie ksiąg metrykalnych urodzeń, małżeństw, konwersji i zgonów parafii pw. św. Mikołaja Cudotwórcy w Radomiu za lata 1838 - 1840. Najstarszą radomską księgę metrykalną przechowuje Archiwum Państwowe w Radomiu w zespole Urząd Stanu Cywilnego Parafii Prawosławnej w Radomiu (1832 – 1904). Ze względu na problem z rozczytaniem w opracowaniu pominięto najstarszą księgę metrykalną z 1837 r. Indeksy umożliwiają wstępne rozpoznanie ruchu naturalnego i konwersyjnego w radomskiej parafii we wspomnianym okresie oraz jej strukturę społeczną. Opracowanie jest użyteczne w m. in. badaniach genealogicznych, demograficznych, historycznych. 

Materiał źródłowy zaprezentowano w nowej zakładce pt. Źródła – historia parafii na stronie internetowej radomskiej parafii. Autor opracowania ma nadzieję, że tekst posłuży pogłębieniu wiedzy o przeszłości radomskiej parafii i będzie inspiracją dla kontynuowania badań nad prawosławiem na przełomie XIX i XX w. przez historyków.

Nota o autorze: 

dr Stefan Dmitruk (ur. 1980) obronił magisterium w Uniwersytecie w Białymstoku (2004 r.), doktoryzował się w Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie (2012 r.). Autor 45 artykułów opublikowanych w periodykach (m.in. „Białoruskich Zeszytach Historycznych”, „Res Historice”, „Tekach Komisji Historycznej Oddziału Lubelskiego Polskiej Akademii Nauk”, „Studiach z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej”), zbiorach naukowych (m.in. wydanych w Polsce, Ukrainie, Rosji) i haseł encyklopedycznych. Bada dzieje prawosławia, kwestie wyznaniowe, narodowościowe, społeczność rosyjską na terenie Królestwa Polskiego na przełomie XIX i XX w. oraz zagadnienie uchodźstwa ludności cywilnej w głąb Rosji podczas I wojny światowej (mail: dmitruk.stefan@gmail.com).

Stefan Dmitruk

serwisy internetowe strony internetowe